De ketter en de hoveling

Ooit was filosoferen een gevaarlijke bezigheid. Dit gold voor niemand meer dan voor Baruch Spinoza, de zeventiende-eeuwse filosoof die uit de joodse gemeenschap in Amsterdam werd verstoten. Terwijl zijn opruiende manuscripten ondergronds de ronde deden, leidde Spinoza een nederig bestaan in Den Haag, waar hij optische lenzen sleep om de eindjes aan elkaar te knopen. Ondertussen beklom Gottfried Wilhelm Leibniz, de veelzijdige uitvinder van de calculus, de maatschappelijke ladder naar een succesvolle carrière aan het hof. Terwijl hij openlijk afstand nam van Spinoza’s radicale ideeën, speurde hij in het geheim naar diens zeldzame manuscripten en schreef hij Spinoza clandestiene brieven waarin hij hem complimenteerde met zijn werk. In november 1676 bracht Leibniz zelfs een bezoek aan Spinoza. Beide mannen stonden in het centrum van de zware religieuze, politieke en persoonlijke gevechten die ten grondslag liggen aan de moderne wereld. Maar terwijl de een in een god geloofde die door niemand als goddelijk werd beschouwd, verdedigde de ander een god waarin hij zelf waarschijnlijk niet eens geloofde.