Dwerg in schaakautomaat

In De dwerg in de schaakautomaat neemt Lieven de Cauter de uitdaging aan om het werk van Benjamin niet á la carte te lezen, maar om het tot op de bodem uit te spitten. Hij gaat op zoek naar het raadsel van de 'theologie' in Benjamins , denken en legt daarvan de specifieke systematiek bloot. Hij toont overtuigend aan dat Benjamins werk wordt gedragen door een idee van een leer. Deze leer, die ideaal en tegelijk onmogelijk is binnen de filosofie, structureert zijn teksten langs een meestal zorgvuldig verborgen assenstelsel: de messianistische triade en de theologische as. Juist dit raster maakt het Benjamin mogelijk extreme en zelfs tegenstrijdige standpunten in te nemen. De Cauter werpt niet alleen een nieuw licht op Benjamins taalfilosofie, esthetica en geschiedfilosofie, maar ook op het Passagen- Werk, dat de archeologie van de moderniteit opstelt vanuit de passage als monade en vanuit marginale figuren'als de. flaneur en de hoer. Benjamins 'theologie van de prostitutie' vormt de apotheose van het, in muzikale termen, vrouwelijke thema in deze studie: de dialectiek van, verte en nabijheid in de erotiek, als basismetafoor van Benjamins esthetica. Uit de nauwkeurige analyse komt naar voren dat het wel degelijk de dwerg van de theologie (uit de eerste geschiedfilosofische stelling) is die met zijn geheime leer de schaakautomaat van Benjamins teksten bestuurt.