Goebbels

Joseph Goebbels was in het Derde Rijk de overheersende figuur, de minister van Propaganda, die hysterisch schreeuwend de massa’s wist op te zwepen. Tijdens de oorlog was hij degene die almaar fanatieker voor de steeds radicalere politiek van de nazi’s opkwam. Hij zag zichzelf als de geniale leider van een allesomvattend propaganda-apparaat dat in staat was de volledige identificatie van Volk und Führer te bewerkstelligen. Peter Longerich ontmantelt minutieus het monument dat Goebbels voor zichzelf oprichtte. Hij toont in zijn biografie aan hoe afhankelijk Goebbels, met zijn ernstige narcistische persoonlijkheidsstoornis, was van de bemoediging van Hitler. Dat hij aan het eind van het Derde Rijk niet alleen Hitler volgde in de zelfmoord, maar ook zijn vrouw en zes kinderen mee de dood in nam, is het dramatische gevolg geweest van zijn ideologische en persoonlijke verblinding.

‘De toespraak werd niet alleen op de radio uitgezonden, maar ook overal in het Rijk op straat via luidsprekers ten gehore gebracht; alleen al in Berlijn op vierentwintig locaties, waar geu¨niformeerde NSDAP-eenheden stonden opgesteld. De bevolking was opgeroepen om de vlag uit te steken. Om “treuzelende en besluiteloze mensen wakker te schudden”, zo omschreef de Völkischer Beobachter de druk die door de nazi’s werd uitgeoefend, “patrouilleren Hitlerjongens en SA’ers” op straat. Bovendien werden overal in het Rijk vuren ontstoken. Na de toespraak van Hitler zongen zijn toehoorders in Königsberg het “Niederländische Dankgebet”, en de mensenmassa’s bij de luidsprekers zongen mee.

Goebbels’ inleiding op de toespraak van Hitler was qua hoogdravendheid nauwelijks te overtreffen: “In heel Oost-Pruisen klinken nu de klokken van de kerktorens over de weidse akkers, over de uitgestrekte zwijgende bossen en over de geheimzinnige stilte van de Masurische Meren. [...] Van de Maas tot aan de Memel, van de Etsch tot aan de Belt ligt heel Duitsland nu in het schijnsel van de vrijheid