Literatuurwetenschap tussen betrokkenheid en distantie / druk 1

Heeft literatuur nog wel een rol te vervullen in een samenleving waar het beeld stormenderhand aan terrein lijkt te winnen?

Toch blijken er telkens weer schrijvers en lezers te zijn die juist deze vorm van kunst nodig hebben om de tegenstrijdigheden van het bestaan te verkennen of traumatische ervaringen te bezweren die elke taal tarten. Maar waarin ligt dan dat eigene van literatuur, niet alleen voor ons hier en nu maar ook in andere perioden of culturen? Het is de taak van de literatuurwetenschap om dat te onderzoeken, juist ook in een tijd waarin men beseft hoezeer literatuur verweven is met de maatschappij, de geschiedenis of met andere kunsten en vormen van verbeelding. Deze uitgave biedt, gecentreerd rondom een aantal fundamentele vragen, een staalkaart aan wetenschappelijke benaderingen die met hun diversiteit heel verschillende facetten van de literatuur zelf weerspiegelen. Valt er bijvoorbeeld nog wel een samenhangende, systematische literatuurgeschiedenis te schrijven, wanneer men beseft hoe relatief de grens tussen hoge en lage literatuur is en hoeveel factoren - van persoonlijk, maatschappelijke, historische en zelfs economische aard - het ontstaan en de waardering van nieuwe werken bepalen? En hoe scherp is de grens te trekken tussen objectiverende analyse en een altijd meer subjectieve interpretatie? Kunnen of moeten wetenschappelijke distantie en persoonlijke betrokkenheid samengaan? Literatuur registreert vragen waar een tijd mee worstelt. De literatuurwetenschapper die onderzoekt hoe dat gebeurt neemt zelf ook, expliciet of impliciet, stelling voor of tegen bepaalde waarden, voor of tegen een cultuuropvatting. Dat blijkt met name bij teksten met beladen onderwerpen zoals de Tweede Wereldoorlog of andere vormen van extreem geweld en overschrijding of het lezen van maar ook over literatuur vormt nog steeds een van de manieren waarop het individu of een samenleving hun waarden en identiteit aftasten.