Over de zin van nut

De moderne mens is gesteld op efficiëntie. We willen dat problemen worden aangepakt en voelen ons verantwoordelijk voor het goed functioneren van de wereld. Als we geconfronteerd worden met onrecht kunnen we ons moeilijk voorstellen dat we niets zouden doen. Onze cultuur is door en door utilitair en pragmatisch: gericht op nuttigheid en op het oplossen van problemen. Tegelijk voelen we ons ook wel eens onbehaaglijk bij de neveneffecten van een doorgedreven nutsdenken. Een rationele aanpak van problemen leidt niet altijd tot een beter leven en kan zelfs dat in gevaar brengen wat ons het meest dierbaar is. We hebben het sterke vermoeden dat wat werkelijk van waarde is, niet in termen van nut valt uit te drukken. Maar wat vormt nu eigenlijk het probleem van het probleemoplossende denken? Wat is de zin van nut? Peter Venmans gaat op zoek naar de filosofische bronnen van ons pragmatische levensgevoel. Hij vindt die bij Engelse utilitaristen zoals Jeremy Bentham en John Stuart Mill, en bij hun Amerikaanse tegenhangers John Dewey en Richard Rorty. Van Peter Venmans verscheen eerder De ontdekking van de wereld, een essay over het leven en werk van Hannah Arendt. Dit boek werd bekroond met de Literatuurprijs van de Provincie Vlaams-Brabant. Over De ontdekking van de wereld: 'Venmans gaat geen kritische noot uit de weg maar slaagt erin Arendts werk respectvol en genuanceerd te benaderen, met oog voor de moeilijke spreidstand die ze heeft gerealiseerd.' De Morgen 'Het ongetwijfeld beste boek over Arendts denken is dat van Peter Venmans, een begenadigd essayist. In een glasheldere stijl behandelt hij de grote thema's die Arendts leven en werk hebben bepaald.' De Standaard