Schilders van Dongen

Schilders van Dongen
Ron Dirven, Hanna Klarenbeek
Met een inleiding van Saskia de Bodt
ISBN 978 90 5594 597 9
Prijs 24,50


Het Noord-Brabantse dorp Dongen was in de negentiende
eeuw een geliefd schildersoord. Kunstenaars
kwamen van heinde en verre om hier studies te maken
van wevers, schoenmakers, spinsters en kantwerksters.
De Duitse kunstenaar Max Liebermann schilderde in
Dongen 'de Schoenmakerswerkplaats', dat op de Parijse
salon werd geprezen vanwege de impressionistische
schilderwijze. Jozef Israëls vond er het motief voor zijn
'Arbeidersgezin aan tafel'. Dit schilderij inspireerde
Vincent van Gogh toen hij zijn beroemde versie schilderde
van 'De Aardappeleters'.
Dongen was al vroeg in trek. In de romantische periode
zochten kunstenaars er de woeste ongerepte natuur,
pittoreske boerderijen en het bijzondere duinlandschap,
te midden van bossen en Brabantse hei. De omgeving
lokte ook talrijke veeschilders.
Toen de schilders meer interesse kregen voor binnenhuizen
en taferelen uit het volk, vonden ze onder de
bewoners van Dongen de meest excentrieke types.
August Allebé ontdekte hier zijn 'toverkol'. De oude
boerin met haar karakteristieke witte muts stond tevens
model voor 'In de duinen te Dongen' van Petrus van der
Velden. Zijn leerlinge Suze Bisschop-Robertson portretteerde
haar later nogmaals op 'De Kaartlegster'.
De jonge Tachtiger Jan Veth werkte in Dongen aan zijn
eerste etsen van kantwerksters en hij schreef hier voor
De Nieuwe Gids een sonnet over een wever.
Tot de laatste kunstenaars die het dorp bezochten,
behoorden de vrienden Albert Neuhuys, Jakob Smits en
Wijnand van Horssen. Zij zagen dat de modernisering
reeds voor het einde van de negentiende eeuw de schilderachtigheid
van Dongen volledig uitroeide.
Schilders van Dongen beschrijft de kroniek van een vergeten
schildersdorp. Uitgebreid kunsthistorisch onderzoek
heeft talrijke nieuwe gegevens aan het licht
gebracht. In deze publicatie zijn diverse documenten,
kunstenaarsbrieven, foto's, tekeningen en schilderijen
opgenomen uit verborgen archieven en particuliere collecties.
De ontstaansgeschiedenis van veel onbekende én
beroemde kunstwerken wordt onthuld. Werk van uiteenlopende
kunstenaars is zowel onderling als met de
plek van ontstaan in verband gebracht. Schilders van
Dongen biedt daardoor een nieuw perspectief op de
kunstgeschiedenis in Noord-Brabant.