Zwart

Een onderwerp als 'de zwarte mens in Nederlandse illustraties' moet met de nodige zorgvuldigheid en respect worden behandeld. Dat was in het verleden anders. Toen speelden deze gevoeligheden niet en konden boeken met genante titels als Oki en Doki bij de nikkers, De neger die wit wilde zijn en Moortje Nikker in Luilekkerland gewoon verschijnen. In Zwart wordt aan de hand van prachtige afbeeldingen beschreven hoe het beeld van de zwarte mens op illustraties in boeken voor kinderen en ook voor volwassenen zich in honderd jaar heeft ontwikkeld. Van karikatuur tot stereotype figuur, in verhalen over bijvoorbeeld Sambo, Epaminondas en de populaire lappenpop Golliwog. Maar we zien ook Jan Compagnie verschijnen, het zwarte vriendje van Michiel de Ruyter. Veel plaatjes moeten in het licht van hun tijd worden gezien. Het beeld veranderde pas toen een kleine groep kunstenaars en pedagogen aan het begin van de twintigste eeuw genuanceerder naar het zwarte deel van de wereldbevolking ging kijken. Zo begonnen ook voor kinderen meer serieuze etnografische beschrijvingen als prentenboek te verschijnen. Aan de academie of kunstnijverheidsschool opgeleide illustratoren maakten platen die de gekleurde mens in zijn waarde laat en hem als mens weergeven. Een beeld dat in de huidige westerse, multiculturele samenleving intussen gewoon geworden is.